انیاگرام | کلاس شخصیت شناسی

به بیانی ساده، انیاگرام یک سیستم تیپ شناسی شخصیت می باشد که انسان ها را به 9 دسته ی جداگانه طبقه بندی می کند. این سیستم شخصیت شناسی از یک دایره ی بیرونی با 9 نقطه ی مشخص روی آن تشکیل شده که این نقاط فاصله ی یکسانی با هم دارند و هر نقطه نماد یکی از تیپ های شخصیتی می باشد. یک مثلث و یک چند ضلعی نا منظم در درون دایره قرار دارد که ارتباطات بین تیپ های شخصیتی را مشخص می کند که نشان از پیچیدگی این سیستم شخصیت شناسی است که از پیچیدگی های شخصیتی انسان برداشت شده است که مجموعا به تقسیم بندی به 27 گونه ی فرعی شخصیتی می انجامد.

تصویر شماره1: نام گذاری تیپ‌های شخصیتی از دیدگاه استاد عدل

من کدام تیپ شخصیتی هستم؟

دانشمندان و روانشناسان نظریه ی انیاگرام معتقد اند که افراد با یک تیپ شخصیتی غالب رشد پیدا می کنند که می تواند ریشه های ژنتیکی، محیطی و تجربی داشته باشد. این سه نیرو، همچنین تمایل دارند بر یکدیگر تأثیر بگذارند. در حالی که ویژگی‌ها و ویژگی‌های ذاتی به شکل‌گیری نحوه واکنش افراد به تجربیاتشان کمک می‌کند، محیط آنها نیز در نحوه شکل‌گیری و بیان شخصیت نقش دارد.

هر یک از 9 تیپ اصلی شخصیتی، با مجموعه ای از رفتارها، انگیزه ها، ترس ها، عادت ها و گناه های غالب خود مشخص می شود. باید ببینیم که ما کدام یک از ویژگی های شخصیتی مشخص تیپ ها را دارا هستیم تا بدانیم زیر مجموعه ی کدام تیپ شخصیتی قرار می گیریم اما گاها این طور به نظر می رسد که نشانه هایی از دو یا چند تیپ شخصیتی در ما دیده می شود.

همسایه ها

سیستم انیاگرام همچنین معتقد است که فقط برخی از افراد دارای یک نوع خالص از تیپ های شخصیتی هستند و اکثریت افراد، شخصیتی ترکیبی از تیپ اصلی و همچنین حداقل یک و یا هر دو تیپ همسایه ی خود هستند، به این همسایه ها در اصطلاح انیاگرامی “بال” گفته می شود. این تیپ های شخصیتی مجاور یا همان بال ها، ممکن است بر شخصیت کلی تأثیر بگذارند، اما تیپ اصلی فرد را تغییر نمی دهند. هر یک از انسان ها می تواند به تیپ کناری خود متمایل باشد مثلا در یک فرد که تیپ 7 است نشانه ها و رفتار هایی از تیپ 6 یا 8 بروز پیدا می کند.

تغییر فاز

درست است که هر یک از ما ذیل یکی از تیپ های 9 گانه ی انیاگرام طبقه بندی می شویم اما باید در نظر داشت هر فرد در شرایط ایمن یا استرس، به مانند تیپ دیگری رفتار می کند که این تغییر رفتار از خطوط درونی نماد انیاگرام (مثلث و چند ضلعی) تبعیت می کند. مثلا یک تیپ 2 خالص در هنگام استرس، شخصیتی به مانند یک تیپ 8 خالص را موقتا از خود بروز می دهد، حال در نظر بگیرید که یک تیپ 4 با بال قدرتمند 3 در شرایط ایمن تبدیل به تیپ 1 با بال قدرتمند 9 خواهد شد یا مثلا یک تیپ 7 با دو بال قوی 6 و 8 در شرایط استرس، موقتا تبدیل به یک تیپ 1 با نشانه هایی از دو بال 1 یعنی 2 و 9 خواهد بود.

تصویر شماره 2: تغییر فاز شخصیتی در زمان استرس و ایمن

انواع تیپ های شخصیتی

شاید قدری پیچیده به نظر رسیده باشد اما با شناخت بیشتر از هر تیپ و مرور نمود های واقعی آن در زندگی و اطرافیان می توان به راحتی تمامی این گره های به ظاهر کور را از هم باز کرد. ترجیح بر این است که تیپ ها را نام گذاری نکنیم و تنها با عدد خوانده شود چرا که هر کلمه ای ممکن است بار معنایی مثبت یا منفی ای ایجاد نماید؛ حال آن که هیچ یک از تیپ های شخصیتی انیاگرام، هیچ برتری یا کهتری نسبت به یکدیگر نداشته و هر کدام تنها می تواند در همان تیپ خود رشد یافته یا رشد نایافته باشد. رشد یافتگی به معنی شناخت خود و تلاش برای دور شدن از گناهان هر تیپ و پیمودن راه تعالی در همان تیپ شخصیتی می باشد.

تیپ 1 انیاگرام

اصلاح طلب یا کمالگرا: این تیپ، دارای اصول و قواعد مشخصی در زندگی است. تمام دنیا و آدم هایش می بایست بر اساس اصول و معیار های او رفتار کنند و اگر چنین نباشد مورد قضاوت او قرار خواهند گرفت. یک تیپ 1 بسیار کمال گرا، هدفمند و کنترلگر است. از سوی دیگر بسیار صادق است و در برابر فساد مقاومت و مجاهدت می ورزد و درک قدرتمندی از روش درست و نادرست برای انجام کار ها دارد. این درست و نادرست توسط او مشخص می شود و ممکن است از یک تیپ یکی تا تیپ یکی دیگر متفاوت باشد.

تیپ 2 انیاگرام

یاری گر یا دهنده: این تیپ بسیار سخاوتمند، مردم دار و کمک کننده می باشد. یک تیپ 2 تمایل شدیدی به دوست داشته شدن دارد و برای رسیدن به محبت دیگران گاهی اوقات نیازهای خود را انکار می کند تا دیگران را خوشحال کند، او یک شنونده ی خوب است و حس همدردی و نودوستی بالایی دارد. تیپ 2 دوست دارد دختر خوبه یا پسر خوبه باشد و به این منظور انرژی زیادی در روابط می گذارد، اما این عمل به عنوان نیازی برای تایید شدن توسط دیگران تعبیر می شود.

تیپ 3 انیاگرام

بازیگر یا به دست آورنده: این تیپ شخصیتی خود را محکوم به موفقیت می داند و برای رسیدن به آن سخت کوش و سازگار با شرایط است. گاهی ممکن است بیش از حد درگیر یا حتی معتاد کار یا چیزی شود که سبب رسیدن او به موفقیت یا عناوین خاص باشد. او خود را با عناوین، موقعیت اجتماعی، سطح سواد و دستاورد هایش معرفی می کند و مطمئن می شود که افتخاراتش به همه نمایش داده شود. او همیشه به محیط اطرافش آگاه است و سعی در برقراری ارتباط با افراد مهم و موفق دارد و در برخورد های اجتماعی بسیار دقیق است.

تیپ 4 انیاگرام

رومانتیک محزون یا فردگرا: این تیپ شخصیتی مربوط به انسان های خلاق، آینده نگر، خود محور و دارای حس هویت قدرتمندی است که گاه می توانند خودشیفتگی را به حد نارسیسیسم رسانده و گاه افسردگی را تا مرز خودکشی پیش ببرند. از این تیپ شخصیتی می تواند هرمندی توانا و پویا زاده شود که استعداد های متعدد خود راشکوفا کرده و جماعتی را مبهوت خود کند. او حتی اگر بازیگر هم نباشد در بازیگری استاد است، تمایل در به نمایش گذاشتن خود دارد اما در تنهایی و خلوت خود، بسیار محزون است.

تیپ 5 انیاگرام

مشاهده گر یا محقق: افراد زیر مجموعه این تیپ میل زیادی به دانستن دارند، نوآوری را دوست دارند، باهوش و منطقی هستند و تمایل زیادی به عمیق شدن در مسائل و تفکر در باب چیز های مختلف دارند. سگوت و دور شدن از جمع را دوست می دارند تا خود را در شرایط مطالعه و تفکر قرار دهند. گاهی به شکل انسان هایی بی احساس جلوه می کنند چرا که بسیار عینی و منطقی عمل می کنند. آن ها می توانند دانشمندان بزرگی شوند.

تیپ 6 انیاگرام

پرسشگر یا وفادار: این تیپ شخصیتی تمایل زیادی به مسئولیت پذیری و تعهد عاطفی و کاری دارد. آن ها خواستار روابط طولانی مدت و زندگی روتین هستند. دیگران آن ها را افرادی قابل اعتماد و فداکار می یابند اما از سویی می توانند افرادی شکاک، بد بین و حتی پارانویدی باشند که بر روی افکار منفی تمرکز کرده و احساس می کنند در حال کنترل شدن یا جاسوسی شدن از طرف شخص، اشخاص یا ارگان های خاصی هستند؛ بنابر این محاظه کار بوده و اطلاعات زیادی از خود به دیگران نمی دهند.

تیپ 7 انیاگرام

خوش گذران یا مشتاق: افرادی که زیر مجموعه ی این تیپ شخصیتی طبقه بندی می شوند عموما افراد محبوبی هستند که همنشینی با آن ها بسیار لذت بخش است چرا که سرگرم کننده، برونگرا و اجتماعی هستند. آنها دوست دارند با افراد جدید ملاقات کنند و به صورت خود جوش جمع را شاد و سرگرم می کنند اما از سویی بحث های جدی یا حزن انگیز را تاب نمی آورند. آن ها همیشه در جستجوی سرگرمی هستند، افکار سریع و نگرشی کاملا مثبت دارند و همیشه طالب تفریح، خوش گذرانی و لذت بردن از زندگی هستند.

تیپ 8 انیاگرام

چاشگر یا رئیس: این تیپ شخصیتی تمایل به کنترل محیط و افراد اطراف خود دارد. افرادی که زیر مجموعه این تیپ قرار می گیرند قدرت بالایی در رهبری و هدایت افراد دارند، آن ها می توانند لیدر های موفقی باشند اما از سویی ممکن است متخاصم یا دیکتاتور باشند چرا که سلطه گر و تهاجمی عمل می کنند و خواستار قدرت و کنترل هستند. آن ها بسیار رک، بی ترحم، صریح و عمل گرا هستند

تیپ 9 انیاگرام

میانجی یا صلح جو: این تیپ از افراد، همیشه موافق همه چیز هستند و زندگی را راحت می گیرند. آن ها همیشه راضی و قانع به نظر می رسند و حرص چیزی را نمی زنند. تا حد امکان از درگیری اجتناب می کنند و حتی ممکن است خواسته ها و نیاز های خود را فقط برای ضمین آرامش و صلح و جلوگیری از تنش نادیده بگیرند. آن ها مسائل حاشیه ای را بیشتر از اصل موضوع در اولویت قرار می دهند اما در ایجاد نظم و هماهنگی در گروه ها و اجتماع خوب عمل کرده و اختلاف نظر ها را به خوبی از بین می برند.

تصویر شماره 3: شمایی از ویژگی اصلی تیپ های انیاگرام

اهداف انیاگرام

هدف اصلی انیاگرام خودشناسی، ترقی، تعالی و رشد فردی و اجتماعی می باشد. انیاگرام می خواهد فرد را به بینشی عمیق نسبت به شخصیت خود برساند و اطلاعات ارزشمندی در مورد شناخت و نحوه ارتباط بهتر با دیگران ارائه دهد. تیم سازی و توسعه رهبری، ایجاد روابط موفق در محل کار و سایر زمینه های زندگی نیز از اهداف انیاگرام می باشد. این نظریه در مورد نقاط قوت و ضعف فردی انسان ها می توانند به دنبال راه هایی برای ارتباط بهتر با اطرافیان خود باشند. انیاگرام برای کمک به بهبود انگیزه و بهره وری کارکنان استفاده می شود. کسب و کارها از آزمون های انیاگرامی برای کمک به کارکنان خود برای به دست آوردن درک بیشتر از پویایی گروه و ارتباطات بین فردی استفاده می کنند.

یک مطالعه منتشر شده در مجله توسعه بزرگسالان نشان داد که شرکت کنندگانی که در یک برنامه آموزشی انیاگرام شرکت کردند، پیشرفت هایی در رشد خود و رشد شخصی نشان دادند. تحقیقات یک ساله ای که در سال 2004 توسط محققان ساویل و هولدزورث انجام شد نشان داد که انیاگرام با سایر نظریه های شناخته شده و پذیرفته شده تر از جمله شاخص نوع مایرز-بریگز (MBTI) و پنج بزرگ قابل مقایسه است. یک مطالعه موردی منتشر شده در مجله خانواده درمانی معاصر نشان داد که انیاگرام می تواند ابزار مفیدی در زمینه مشاوره باشد و به تسهیل درمان و ارتقای آگاهی در رابطه با مشاوره کمک کند.

منابع

The Enneagram institute

the narrative Enneagram

Very well Mind

Integrative integrativr Enneagram soltion

Wikipedia – Ennegram of Personality[/vc_column_text]