در جهانی پر مشغله با کار بی پایان و مسئولیت های روزافزون استرس می تونه برای ما واقعا مشکل ساز باشه اما استرس واقعا چقدر برای ما خطرناک است؟ آیا استرس می تواند باعث آسیب قلبی و مرگ انسان شود؟ از دیدگاه زیست شناسی استرس کاملا منطقی به نظر می رسد (اگر مثلا یک خرس به ما حمله کند استرس به ما می گوید که فورا فرار کنیم) اما امروزه مشخص شده که هزینه ای زندگی، بیکاری و امتحانات همگی همان پاسخ استرس را در مغز ما فعال می کنند و بر خلاف اغلب حیوانات که در مقابله با استرس به مرور موفق عمل می کنند، ظاهرا انسان نمی تواند کلید خواموشی برای آن پیدا کند.

استرس چقدر می تواند خطرناک باشد؟

قطعا که مسئله ی استرس، مسئله ی مرگ و زندگی نیست اما مشکلاتی که روی روان ما اثر می گذارند دائما باعث ترشح هورمون های استرس زا در بدن می شوند که باعث تپش قلب، سفت شدن ماهیچه ها، ناراحتی اعصاب، ناراحتی معده و غیره می شوند. در کشور ژاپن، آنها اصظلاحی به نام کاروشی (Karoshi) دارند که به معنی مرگ به خاطر کار زیاد است. چیزی که امروزه مثل یک اپیدمی، کار زیاد فرض می شود باعث شده افرادی که به ظاهر در سلامتی کامل به سر می برند، ناگهانی فوت کنند. بعد از این که علت این مرگ ها رسما در ژاپن شناسایی شد، مشخص شد که دلیل سکته های ناگهانی قلبی ژاپنی ها، عموما استرس زیاد است.

استرس چگونه باعث مرگ می شود؟

کورتیزول (Cortisol) یکی از اصلی ترین هورمون های استرس است که در مواقع لزوم، انرژی را از فعالیت های غیر ضروری بدن به قسمت هایی که به آن نیاز دارند منتقل می کند اما زمانی که در معرض استرس مزمن باشیم و مشکلات بیشتر باشند، سیستم ایمنی بدن از کار می افتد، مهار التهاب مختل شده، تعداد ملکول های سفید کاهش پیدا کرده و آسیب پذیری در برابر بیماری ها افزایش پیدا می کند. بعضی شواهد دیگر نشان از این دارند که داشتن استرس طولانی مدت باعث پیشرفت سرطان هم می شود. هنگامی که به رگ های قلب میمون نگاه می کنیم، میمون هایی که تحت فشار استرس زیادی بودند، عروق مسدود شده ی بیشتری داشتند. این امر باعث میشه که هنگام استرس، خون رسانی به قلب دچار مشکل شده و در نهایت سکته ی قلبی اتفاق بیافتد. استرس همچنین باعث آسیب به مغز نیز می شود.

دیگر خطرات فیزیکی استرس:

دانشمندان با مطالعه بر روی موش هایی که در معرض استرس بوده اند،  دریافتند که آن ها به شکل قابل ملاحضه ای دارای سلول های مغزی کوچک تر با انشعابات کمتر نسبت به موش های معمولی داشتند و این موضوع خصوصا بر روی حافظه و یادگیری اثر مستقیمی دارد که ممکن است شما را به یاد شب های طولانی پیش از امتحانات اندازد. استرس زیاد و کمبود خواب توانایی ما را در به یاد آوردن چیز هایی که لازم است به یاد بیاوریم به طور چشم گیری کاهش می دهد.

شاید بارز ترین تاثیر استرس بر روی DNA ما باشد. ما در انتهای کروموزم های خود قسمتی به نام تیلومیر (Telomere) داریم که با افزایش سن کوتاه تر می شوند. نهایتا سلول های تیلومیر به اتمام رسیده و دیگر تکثیر نمی شوند بنا بر این، این قسمت از DNA مستقیما با طول عمر و پیری رابطه دارند. امروزه ثابت شده است که استرس فرایند کوتاه شدن تیلومیر ها را سرعت می بخشد و آن هایی که همیشه مضطرب هستند نگران نباشند، همچنین امروزه ثابت شده که هورمون دیگری به نام اکسیتوسین (Oxytocin) می تواند باعث کاهش استرس شود. اکسیتوسین باعث سست شدن و استراحت رگ های خونی شده و صدمات ناشی از استرس به قلب را بازسازی و جبران می کند.

چطور اکسیتوسین بیشتری دریافت کنیم؟

بعضی وقت ها از آن به نام هورمون عشق نام برده می شود. دلیل این نام گذاری آن است که در طی روابط عاطفی مثبت و اهمیت به دیگران (خصوصا شریک زندگی) ترشح می شود. افرادی که زمان بیشتری را با کسانی صرف می کنند که عاشقشان هستند (مانند فرزند و همسر) در برابر استرس مقاومت بیشتری دارند. بنابر این هنگامی که با شرایط استرس زا مواجه شدید، به یاد داشته باشید که نباید تنها بمانید و سعی کنید وقت خود را با کسی که به او عشق می ورزید بگذرانید چرا که همین نکته ممکن است زندگی شما را نجات دهد.