اختلال روانی و طبقه بندی آن بر اساس dsm5

اختلالات روانی

مفهوم اختلال روانی مثل بسیاری از مفاهیم در طب و علوم دیگر فاقد تعریف عملی ثابتی که پوشاننده همه موفقیتها باشد بوده است. قابل قبولترین تعریف اختلالهای روانی را به صورت زیر توصیف می کند؛

هر یک از اختلالات روانی به صورت یک سندرم یا الگوی رفتاری یا روانشناختی مهم بالینی تصور شده است که در یک فرد روی می‌دهد و با ناراحتی (یک علامت دردناک) یا ناتوانی (تخریب در یک یا چند زمینه مهم عملکرد) یا با افزایش قابل ملاحظه خطر مرگ ، درد ، ناراحتی و ناتوانی یا فقدان مهم آزادی ، همراه است.

به علاوه این سندرم یا الگو نباید صرفا یک پاسخ قابل انتظار و تایید شده فرهنگی در مقابل رویدادی خاص مثلا مرگ یک شخص مورد علاقه باشد. علت اصلی هر چه باشد فعلا باید آن را تظاهر یک اختلال کارکردی زیست شناختی رفتاری یا روانشناسی در فرد تلقی نمود.

تاریخچه اختلال روانی

آدمی همواره در مورد سلامت جسم ، روابط اجتماعی و جایگاه خود در این عالم نگران بوده است. در این زمینه‌ها سوالات بسیاری مطرح کرده است. همچنین پیرامون آنها نظریاتی ابراز داشته است. بعضی از این نظریات تقریبا جهان شمول به نظر می‌رسند. طبق نظریه‌هایی کهن که امروزه هم به چشم می‌خورد، اختلال روانی نتیجه عملکرد نیروهای ماوراء طبیعی و جادوئی مثل ارواح شرور و شیطان است. در جوامعی که این نظریه را باور داشتند، درمان به صورت جن گیری انجام می‌شد.

افلاطون رفتار پریشان را برخاسته از تعارضات درونی بین هیجان و عقل به شمار می‌آورد. جنبش معطوف به درمان انسانی‌تر با این بیماران با کارهای فیلیپ پنیل آغاز شد.

برای قرن‌ها با بیمارانی که از اختلالاتِ ذهنی (mental disorders) رنج می‌بردند، به شیوه‌های کاملاً وحشیانه و بدوی برخورد می‌شد. این باور که علت اختلالاتِ ذهنی، شیاطین و نیروهای متافیزیکی هستند، یک باور رایج بود. شیوه متداولِ درمان بیمارانِ ذهنی این بود که شرایطِ بدنیِ بیمار را به قدری نامناسب کنند تا شیطان مجبور به ترکِ بدن او گردد. از این رو بیمار را با آبِ جوش غسل می‌دادند. او را شلاق می‌زدند. به او گرسنگی می‌دادند یا او را شکنجه می‌کردند. زیگموند فروید یکی از نخستین روانشناسانی بود که نیاز به شیوه‌های درمانی و ارائه یک رویکرد جامع در این زمینه را احساس کرد. او روانکاوی را بر این مبنا ایجاد کرد.

علت اختلال روانی

علت بیماری‌های روانی به خوبی شناخته شده نیست. ولی آنچه مسلم است این است که عوامل ژنتیک، استرس‌های مختلف و نوع تعامل فرد با دیگران در ایجاد یا بروز آن‌ها مؤثر است.

طبقه بندی اختلال روانی

• اختلالات رشد_عصبی  (Neurodevelopmental Disorders)

ناتوانی های عقلانی

اختلالات ارتباط

اختلال طیف اوتیسم

اختلال کاستی توجه/بیش فعالی

اختلال یادگیری خاص

اختلال حرکتی

• اختلالات طیف اسکیزوفرنی و سایر اختلالات روان پریش
  Schizophrenia Spectrum and Other Psychotic Disorders

اختلال هذیانی
اختلال روانپریشی کوتاه مدت
اختلال اسکیزوفرنیفرم
اسکیزوفرنی
اسکیزوافکتیو
اختلال روانپریشی ناشی از مواد/دارو
اختلال روانپریشی ناشی از بیماری جسمی
کاتاتونی
سایر اختلال های طیف اسکیزوفرنیا و اختلال های روان پریشی دیگر
اختلال طیف اسکیزوفرنیا نامشخص و سایر اختلال های سایکوتیک

• اختلالات دوقطبی و اختلالات مربوط  (Bipolar and Related Disorders)

اختلال دو قطبی نوع ۱
اختلال دو قطبی نوع ۲
اختلال ادواری خو
اختلال دو قطبی ناشی از مواد / دارو
اختلال دو قطبی ناشی از بیماری های جسمانی
اختلال های دو قطبی و مرتبط مشخص دیگر
اختلال های دوقطبی و مرتبط نامشخص

• اختلالات افسردگی  (Depressive Disorders)

اختلال بی نظمی خلق مخرب
اختلال افسردگی اساسی
اختلال افسردگی پایدار
اختلال ملال پیش از قاعدگی
اختلال افسردگی ناشی از مواد/دارو
اختلال افسردگی ناشی از دیگر بیماری های جسمی
اختلال افسردگی مشخص دیگر
اختلال افسردگی نامشخص

• اختلالات اضطرابی  (Anxiety Disorder)

اختلال اضطراب جدایی
لالی انتخابی
فوبی خاص
فوبی اجتماعی
اختلال وحشتزدگی
آگورافوبیا
اختلال اضطراب فراگیر
اختلال اضطرابی ناشی از مواد/دارو
اختلال اضطرابی ناشی از بیماری جسمی دیگر
اختلال اضطرابی مشخص دیگر
اختلال اضطرابی نامشخص

• اختلال وسواس فکری – عملی و اختلالات مرتبط  (Obsessive-Compulsive and Related Disorders)

اختلال وسواس فکری – عملی
اختلال بد شکلی بدن
اختلال احتکار ( ذخیره کردن )
اختلال کندن مو
اختلال کندن پوست
اختلال وسواس و اختلالات مرتبط با آن ناشی از مواد/دارو
اختلال وسواس و اختلالات مرتبط با آن ناشی از بیماری جسمی دیگر
اختلال وسواس و اختلالات مرتبط مشخص دیگر
اختلال های وسواس فکری عملی نامشخص

• اختلالات مرتبط با آسیب و عوامل استرس زا  (Trauma – and Stressor – Related Disorder)

اختلال دلبستگی واکنشی
اختلال آمیختگی اجتماعی بازداری نشده
اختلال استرس پس از سانحه (شامل اختلال استرس پس از حادثه برای کودکان ۶ ساله و کمتر )
اختلال استرس حاد
اختلالات سازگاری
اختلالات مرتبط با آسیب مشخص دیگر
اختلال های استرس زا و آسیب زا نامشخص

• اختلالات تجزیه ای ( گسستی )  (Dissociative Disorders)

اختلال هویت تجزیه ای
یادزدودگی تجزیه ای
اختلال مسخ شخصیت/مسخ واقعیت
اختلال تجزیه ای مشخص دیگر
اختلال گسستی نامشخص

• اختلالات علایم جسمانی و اختلالات مرتبط  (Somatic Symptom and Related Disorders)

اختلال علایم جسمانی
اختلال اضطراب بیماری
اختلال تبدیلی(اختلال علایم عصب کارکردی)
عوامل روانی تاثیر گذار در سایر بیماری های جسمی
اختلال ساختگی (شامل اختلال ساختگی تحمیل شده بر خود، اختلال ساختگی تحمیل شده بر دیگری )
نشانه ی جسمانی و اختلال مربوط مشخص دیگر
اختلال های علایم جسمانی نامشخص

• اختلالات تغذیه و خوردن  (Feeding and Eating Disorders)

هرزه خواری (پیکا)
اختلال نشخوار
اختلال مصرف غذای دوری جو / محدود کننده غذا
بی اشتهایی عصبی
پرخوری عصبی
اختلال پرخوری
اختلال تغذیه و خوردن مشخص دیگر
اختلال های خوردن و تغذیه نامشخص

• اختلالات دفع  (Elimination Disorders)

بی اختیاری ادرار
بی اختیاری دفع
اختلال دفع مشخص دیگر
اختلال دفعی نامشخص

• اختلالات خواب – بیداری  (Sleep – Wake Disorders)

اختلال بی خوابی
اختلال پرخوابی
حمله ی خواب ( narcolepsy )
اختلالات خواب مرتبط با تنفس
اختلال ریتم شبانه روزی خواب و بیداری
اختلال انگیختگی خواب بدون حرکات سریع چشم
اختلال کابوس
اختلال رفتار خواب با حرکات سریع چشم
سندرم پاهای بی قرار
اختلال خواب ناشی از مواد/دارو
اختلال خواب – بیداری مشخص دیگر
اختلال پر خوابی مشخص دیگر
اختلال بی خوابی مشخص دیگر

• اختلالات جنسی  (sexual dysfunctions)

در راهنمای جدید، این طبقه ،به سه طبقه تشخیصی مجزاتقسیم می شود.

۱- کژکاری های جنسی
۲- ملال جنسی
۳- نابهنجاری های جنسی

کژکاری های جنسی  (Sexual Dysfunctions)

تاخیر انزال
اختلال نعوظی
اختلالات ارگاسمی در زن
اختلال علاقه / برانگیختگی جنسی در زن
اختلالات درد / دخول تناسلی – لگنی
اختلال میل جنسی کم کار در مرد
انزال زودرس
کژکاری جنسی ناشی از مواد/دارو
کژکاری جنسی مشخص دیگر

ملال جنسیتی  (Gender Dysphoria)

اختلال ملال جنسی درکودکان
اختلال ملال جنسی در نوجوانان و بزرگسالان
ملال جنسیتی مشخص دیگر

نابهنجاری های جنسی  (Paraphilic Disorders)

اختلال تماشاگری جنسی
اختلال عورت نمایی
اختلال مالش دوستی
اختلال مازوخیسم جنسی
اختلال سادیسم جنسی
اختلال بچه بازی
اختلال یادگارپرستی
اختلال مبدل پوشی

• اختلالات اخلالگر ، کنترل تکانه و سلوک  (Disruptive, Impulse-Control and Conduct Disorders)

اختلال نافرمانی و لجبازی
اختلال انفجاری متناوب
اختلال آتش افروزی
دزدی بیمارگون
اختلال سلوک
اختلال اخلالگر ، کنترل تکانه و سلوک مشخص دیگر

• اختلالات اعتیاد آور و اختلالات مرتبط با مواد  (Substance-Related and Addictive Disorders)

اختلالات مصرف مواد
مسمومیت مواد
اختلالات ترک مواد

• اختلالات عصبی – شناختی  (Neurocognitive Disorders)

دلیریوم
اختلال عصبی- شناختی عمده
اختلال عصبی- شناختی خفیف

• اختلالات شخصیت  (Personality Disorders)

اختلال شخصیت کلی

اختلالات شخصیت کلاستر A

اختلالات شخصیت کلاستر B

اختلالات شخصیت کلاستر C