تربیت صحیح کودکان توسط والدین

تربیت فرزندان، مهم ترین بخش زندگی  ماست، کودکان سازندگان تاریخ خواهند بود.

فرزندان ما، پدران و مادران آینده اند که به سهم خود فرزندانشان را پرورش خواهند داد. فرزندان، باید هموطنان بسیار عالی و پدران و مادران خوبی بار بیایند. فرزندان ما باید انسان های سالم، شاد و موفقی باشند. فرزندان ما یعنی پیری ما، تربیت صحیح، پیری سعادت بار ماست و تربیت غلط، اندوه آینده ها و اشک های ما و قصور ما در برابر مردم و همه کشور است.

تربیت کودک اهمیت عظیمی دارد و مسئولیت بزرگی است.

تربیت صحیح کودک به مراتب آسان تر از تربیت مجدد است. بر خلاف تصور بسیاری از مردم تربیت صحیح از همان ابتدای کودکی آنقدرها دشوار نیست. از طرفی این امر کاری دلپذیر، شادی بخش و مطبوع است.

از سوی دیگر، تربیت مجدد به کلی چیز دیگری است. هرگاه فرزندانتان را درست تربیت نکنید و اگر چیزی از نظر او دور بدارید و توجه چندانی به آن نداشته باشید. یا اتفاقاً قصور ورزیده از او مواظبت نکنید، آنگاه باید چیزهای زیادی را اصلاح کنید و از نو بسازید. اصلاح و تربیت مجدد کار چندان ساده ای نیست. تربیت مجدد احتیاج به قدرت ، دانش و حوصلهء بیشتری دارد و هر پدر و مادری همه اینها را دارا نیستند.

تربیت مجدد، اعصاب والدین و همچنین فرزند را می فرساید.

باید توجه داشت که فرزندان خود را چنان تربیت کنید که بعدها ناچار نشوید چیزی را از نو بسازید. باید همه چیز از همان ابتدای کار درست انجام شود.

هر پدر و مادری باید درباره تمام این مسائل تصوری روشن داشته باشد. هر پدر و مادری باید درک کند که در خانواده آنها اربابان مطلق نیستند، بلکه فقط اعضای ارشد و مسئول جمع هستند. هرگاه این فکر به خوبی درک شود، آنگاه تمام کار تربیتی درست از آب درخواهد آمد.

یک نکته ابتدایی و اولیه در تربیت کودک آن است. که والدین در امور تربیتی توافق داشته باشند. اختلاف نظراتشان را به شکلی معقول و منطقی و با روشهای مناسبی حل نمایند. و کودک متوجه این اختلاف عقیده آنها نشود. و تحت تأثیرات منفی این تفاوت روش ها قرار نگیرد. رفتار پسندیده والدین با هم، احترام متقابل و ایجاد یک محیط گرم و صمیمی و با نشاط برای کودکان آموزش بسیار خوبی است. والدین اگر با یکدیگر توافق و تفاهم نداشته باشند، معمولاً بچه ها عصبانی، تندخو، گوشه گیر و بدرفتار خواهند شد.

نکته مهم دیگر آن است که والدین در امر تربیت فرزندشان باید هدف داشته باشند. یعنی بدانند می خواهند چه ویژگی هایی را در فرزند خود ایجاد یا از ایجاد کدام ویژگی ها جلوگیری کنند. مانند هر برنامه دیگری باید هدف کار مشخص باشد.

بسیاری از والدین در این باره، برنامه مشخصی ندارند و در کنار فرزندان بودن و به هر روش رفتار کردن را کافی می دانند و امید دارند که همه چیز به خودی خود بدست بیاید.

آنها نه هدف روشنی دارند و نه برنامه مشخصی. مسلماً در چنین مواردی نتیجه کار هم همیشه اتفاقی خواهد بود. اغلب چنین والدینی بعدها تعجب می کنند که چرا فرزندانشان بد بار آمده اند. هرگاه هدف از پیش نامعلوم باشد، هیچ کاری را نمی توان خوب انجام داد.

هر پدر و مادری باید به آنچه می خواهند در فرزند خود پرورش دهند نیک آگاه باشند. درباره آرزوهایشان اطلاع روشنی داشته باشند.آیا شما می خواهید یک انسان دانا، پر انرژی، شاد، موفق و شریف تربیت کنید که فردی باشد علاقمند به کار و مؤدب و مفید. یا بر عکس فردی تنگ نظر، مریض، بزدل، حیله گر و … ؟ درباره این سئوال خوب فکر کنید. جدی هم فکر کنید.

رفتار شخصی تان مهم ترین عامل در تأثیرگذاری بر کودک و تربیت فرزند است. تصور نکنید که فقط هنگامی که با کودک صحبت می کنید یا به او آموزش می دهید یا دستوری به او می دهید، او را تربیت می کنید. شما در هر لحظه زندگی خود در حال تربیت او هستید، حتی وقتی که در خانه نیستید.

طرز لباس پوشیدنتان، صحبت کردنتان با دیگران و درباره دیگران، شاد و غمگین شدنتان، نحوه رفتار با دوستان و آشنایان، عکس العمل هایتان، طرز خندیدنتان، مطالعه کردنتان و بطور کلی سبک و شیوه زندگیتان، همه و همه برای کودک بسیار با اهمیت است. بهترین نصیحت ها و روش ها، وقتی با شیوه رفتارمان هماهنگ نباشد، نه تنها اثری ندارد که زیان بار بوده و خود دروغی محض و آموزش دروغگویی است.

معجزه ای رخ نخواهد داد، اگر شخصیت خود والدین دارای نقص های بزرگی باشد. پس باید ابتدا از خودمان شروع کنیم و به اصلاح خود بپردازیم. مهم ترین شیوه تربیت، نظارت دائمی در رفتار خودمان است.

هرگاه در شخصیت خود تربیت کننده نقص بزرگی باشد، معجزه ای روی نخواهد داد.

تربیت فرزندان مستلزم «جدی ترین» ، «ساده ترین» و «صمیمانه ترین» روش هاست. این سه ویژگی باید در متن زندگی واقعی شما موجود باشد. ساده و صمیمی باشید و بگذارید روحیه تان با اصلی که در خانواده تان حکمفرماست، تطبیق داشته باشد.

و بسیاری از والدین از کمبود وقت می نالند! مسلماً اگر والدین بیشتر در کنار فرزندان خود باشند بهتر است. و اگر هرگز آنان را نبینند بسیار بد است. ولی با این همه باید گفت که تربیت صحیح به هیچ وجه مستلزم این نیست که والدین چشم از فرزند خود بر نگیرند.

شما باید به خوبی آگاه باشید که فرزندتان چه می کند، کجا هست، دور و برش چه کسانی هستند ولی در عین حال او باید از آزادی لازم برخوردار باشد تا نه تنها نفوذ شخصی تان، بلکه تحت تأثیرا تجربیات بسیار گوناگون زندگی قرار گیرد.

کاملاً طبیعی است که شما باید فرزندانتان را به متنوع ترین محیط ها راه بدهید، اما هرگز آنان را از نظر دور ندارید.

خلاصه آنکه در زندگی کودک، همه چیز می تواند مهم باشد. طرز صحبت کردن شما، شانه کردن موهای او، خرید کردن برای کودک، نحوه ارتباط شما با همسرتان، نحوه گفتگوی شما در برابر دیگران و هزاران هزار مورد دیگر.

راه درست، ایجاد رابطه توأم با تفاهم، تشویق کودک به بیان احساسات و عواطف خود و گوش دادن فعال می باشد. کودکان ارسال پیام هایی حاکی از صداقت و محبت، مذمت نکردن کودکان بخاطر اشتباهاتشان، آگاه ساختن کودک از رفتارهای نامناسب و گفتن اینکه این رفتار خاص مورد پذیرش والدین نیست، نکوهش رفتار، نه نکوهش خود کودک، توجه به احساسات پشت رفتار بچه ها و … را دریافت می کنند.

اصغر فروع الدین عدل_روانشناس بالینی