کودک وابسته

   کودک وابسته

(خیلی به من وابسته است ، حتی یک لحظه هم از من جدا نمیشه ، سایه به سایه دنبالم میاد ، اگر مجبور باشیم از هم جدا شیم وای…… نمی دونی چه قشقرقی به راه میندازه !)

حتما̋ شما هم کودکانی را دیده اید که موقع جدایی ، اضطراب شدیدی را نشان می دهند شاید  خود شما هم یکی از این کودکان را داشته باشید ، احتمالا̋ با خود فکر کرده اید که چقدر لوس بار آمده و وابسته است .

این مشکل مربوط به کودکانی می شود که بیش از کودکان هم سن خود دچار اضطراب می شوند و با اضطراب جدایی که در دوران شیرخوارگی به شکل غریبی کردن وجود دارد و بخشی از رشد طبیعی کودک محسوب می شود متفاوت است .

نگرانیهای این کودکان ممکن است خود را هنگام جدایی به صورت  شکایت مکرر از مشکلات جسمی مثل سر درد ،دل درد و کابوس مربوط به موضوعات جدایی نشان دهد .

سایه به سایه تعقیب کردن والدین ، کم رویی غیر عادی و کناره گیری در موقعیت های ناآشنا رفتار همیشگی این کودکان است .

میزان بروز این اختلال در فرزندان̗ مادران̗ همیشه نگران که دلبستگی ناایمن به فرزندانشان دارند و مرتب نگران آنان هستند بالاتر است .

 خانواده هایی که فرزندانشان اضطراب جدایی نشان می دهند ممکن است بسیار با عاطفه و به هم پیوسته باشند و کودکان در این خانواده ها منبع نگرانی شدید والدین می باشند .

یادگیری می تواند در این اختلال کودکان نقش مهمی ایفا کند مثل الگوسازی مستقیم .برخی والدین با محافظت افراطی از فرزندانشان و مبالغه کردن در میزان خطراتی که ممکن است بوجود بیاید کودک را دچار اضطراب جدایی می کنند .

همچنین نشان دادن خشم وقتی کودک از چیزی ترسیده می تواند ترس او را تشدید کند .

 اضطراب جدایی معمولا شروع حادی دارد و رویدادهای پر استرس زندگی مثل مرگ ، نقل مکان یا تغییر مدرسه می تواند آن را تسریع کند و گاهی این اختلال در جریان مسافرت یا با تصور مسافرت دور از خانه ظاهر می شود .

در بسیاری از موارد اختلال اضطراب جدایی در کودکان با اختلال افسردگی نزدیکی بالایی دارد و برخی از روانشناسان  اضطراب جدایی را یکی از خصوصیات افسردگی می دانند .

به طور کلی این کودکان در مورد از دست دادن والدین یا آسیب دیدن احتمالی نگرانی دائمی دارند ،

بی میلی یا امتناع از مدرسه رفتن ، خوابیدن در مکانی دور از خانه و دور از والدین ، ترس شدید از تنها ماندن ، ناراحتی شدید هنگام جدایی و ترس از دزدیده شدن در این کودکان شایع است .

چنین کودکانی ممکن است از رفتن به مهد کودک، مدرسه جدید، اردو  و یا حتی خانه دوستان خود امتناع کند .

خصوصیات دیگر  این کودکان عبارت است از ترس از تاریکی ، نگرانیهای خیالی و عجیب و غریب ، گاهی نیز این کودکان شکایت می کنند که کسی دوستشان ندارد و یا پدر و مادر بین آنها و خواهر و برادرهایشان تبعیض قایل می شوند .

از طرفی این کودکان به شدت در معرض خطر ابتلا به اضطراب اجتماعی هستند که در آن کودکان در وضعیتهای اجتماعی برای مثال معاشرت با غریبه ها یا وضعیتهایی که انسان را دستپاچه می کند، دچار مشکل می شوند .

توصیه به والدین :

ترساندن کودک از دزد ، هیولا ، تصادف ، اتفاقات ناگوار ، اغراق کردن در میزان خطر احتمالی حوادث ، انتقال نگرانیهای خود به کودکان ، مطرح کردن حوادث ناگوار در حضور کودکان و تهدید کردن کودک به جدایی و ترک کردن او می تواند موجب بوجود آمدن و تشدید اضطراب جدایی در کودکان شود .

بهتر است والدین از کودک تدریجا̋ جدا شوند تا او هم بیاموزد که از والدین دور شود و کودک را بصورت کاملا̋ تدریجی با موارد اضطراب انگیز و جدایی از خود مواجه کنند.در واقع مادران باید وابستگی خود به کودک را کاهش دهند.

عاطفه کیانی نژاد ، روانشناس بالینی 

منابع :

1- سنجش و درمان مشکلات کودکی   شرودر و گوردون   ترجمه مهرداد فیروزبخت

2- خلاصه روانپزشکی        کاپلان و سادوک      ترجمه رفیعی و رضاعی 

3- آسیب شناسی روانی   هالجین و ویتبورن   ترجمه یحیی سید محمدی