شوخ طبعی و تاثیرات آن بر زندگی فردی

شوخ طبعی. مریم بهریان

مثل همیشه ، مشکلات را  دور زد. انگار هیچ غم و غصه ای در دنیا آنقدر قدرت نداشت  که بتواند او را برنجاند . مرز میان تمسخر و شوخی را به خوبی درک می کرد. و همه او را به عنوان  فردی کاریزماتیک و شوخ طبع می شناختند . درست مثل همان زمانی که در بازی های کودکی ، بزرگترین مشکلات را با خنده و شوخی فراموش می کرد . گویی می خواست نشان دهد  می شو د در مقابل گرفتاری ها هم ایستاد. و با سلاح خنده و شوخ طبعی سخن  گفت. می توان سختی ها را هم  یک شوخی بزرگ فرض کرد. و با آرامش به بررسی و رفع شان همت کرد .  

شوخ طبعی یکی از سازوکارهای دفاعی برای مقابله با اضطراب معمولا افراد رشد یافته ، سازگار و  با سلامت روانی از آن استفاده می کنند .

مطابق با تحقیقات نوین انجام شده. میان تقویت کننده های مثبت محیطی ، استفاده از مکانیسم دفاعی شوخ طبعی و سازگاری و انعطاف پذیری رابطه وجود دارد. همانطور که گفته می شود خنده مسری است . قرار گرفتن در جمع های شاد و ارتباط با افراد شوخ طبع ، استفاده ناخودآگاه از این سازو کار دفاعی را در افراد برای مقابله با مشکلات به وجود آورده. تا استرسورها  قدرت خود را برای به وجود آوردن بیماری های روانی از دست دهند .

به عقیده روان شناسان اگر چه با افزایش سن افراد کمتر از این سلاح برای مبارزه با مشکلات استفاده می کنند. اما کم نیست شمار سالمندانی که روزگار را با خنده و شادی سپری می کنند و زمانی که  افراد با آن ها در ارتباط هستند ادعا می کنند که خلق و خوی شان بهتر شده و ضرب المثل ها و لطیفه هایی که بکار می برند تا حدودی  باعث می شود که مسائل را انقدر هم جدی نگیرند و منعطف تر عمل کنند .

مطالعات نشان داده است ، سن و به دنبال آن تغییرات هورمونی  ، جنسیت  و عوامل فرهنگی اجتماعی  در  شوخ طبع بودن افراد موثر است .

تقویت پیوندهای اجتماعی

 در واقع بخشی از شوخ طبعی  به فاکتورهای وراثتی مربوط می شود. مبنای زیستی دارد و بخشی دیگر نیز تحت تاثیر یادگیری و محیط است .

افراد شوخ طبع معمولا تحت تاثیر عوامل وراثتی و یادگیری ،  آموخته اند  با خنده ، استفاده از عبارات طنز و تفکر واگرا و خلاق هم از پیچ و خم های زندگی وجود دارد  و نیاز به این همه خشم و اضطراب نیست .

دکتر لوییس دوبسین روان شناس و خنده درمان گر می کوید ، شوخ طبعی درمانی یک فرآیند کاملا جدی و برنامه ریزی شده است و با احساس شیدایی و هیجانات سرخوشی  بیمار گونه یا به تمسخر گرفتن افراد فرق دارد . معمولا افراد رشد یافته از این ساز و کار دفاعی استفاده می کنند. تا الگوهای ارتباطی سالم تری را با اطرافیان برقرار کنند.

شوخ طبع ها همیشه وقایع را از فیلتر خوش بینی  رد می کنند. آنها برداشت های معقولانه تری نسبت به واقعیت ها دارند . می توان گفت استفاده از ساز و کار دفعی شوخی تا حدی پیش بینی کننده سلامت رفتارهای ارتباطی افراد بوده. و سنگ بنای تجارب اجتماعی آن ها به حساب می آید . این محقق ادامه می دهد ، یک پژوهش که اخیرا در دانشگاه پنسیلوانیا انجام گرفت نشان داد ، شوخی به نوعی توانمندی شناختی در استفاده صحیح از هیجانات و زبان بدن به شمار می رود که به فعالیت سازنده  منجر خواهد شد و افراد را به یکدیگر پیوند می دهد .

را ه حلی برای از بین بردن مشکلات

شوخ طبعی آموختنی است . برای برداشتن موانع و از بین بردن مشکلات با سلاح شوخی باید ابتدا استفاده از این مهارت را به خوبی آموخت .

روان شناسان معتقدند  ، افرادی که تفکر خلاق دارند به مسائل با دید های متفاوتی می نگرند . یک واقعیت را در چندین زاویه مورد بررسی قرار داده. و به نتیجه متفاوتی می رسند . بهترین نتیجه را انتخاب کرده و به این شیوه مشکلات را حل می کنند . می توان گفت شوخ طبعی  میان بری است که بهترین برداشت را از یک واقعیت نصیب افراد کرده. و مثبت ترین نتیجه را در معادله سختی ها  حاصل می کند . برون گرایان شوخ طبع معمولا با دقت در پارادوکس هایی که در مسائل مختلف وجود دارد ، متوجه می شوند که مشکلاتی که در نگاه اول غیر قابل حل و آسیب زا جلوه می کرده است آنقدر هم پیچیده نبوده و می شود با آن کنار آمد . 

شوخ طبعی در سالمندان

اگرچه  استفاده از سازو کار دفاعی شوخ طبیعی در دوران سالمندی ممکن است تغییراتی به وجود بیاید. و افرادی که در جوانی از این مکانیسم دفاعی برای مبارزه با مشکلات بهره می جستند ، کمتر به آن متوسل شوند ، اما جدیدترین تحقیقات نشان می دهد ، واضح است که حفظ شوخ طبعی در سالمندان به عوامل محیطی و سلامت شناخت و حافظه مربوط می شود اما خندیدن و ارتباط با افراد شوخ طبع به سن و سال ربطی ندارد و می توان با فراهم کردن محیطی شاد برای افراد سالمند این فرآیند را تقویت کرد .

پژوهش ها نشان می دهد  ، سالمندان شوخ طبع کمتر دچار دردهای عضلانی  و گرفتگی های ماهیچه ای ناشی از استرس می شوند . دکتر بیگدلی در خصوص تاثیرات مثبت جسمانی و روانی در سالمندان شوخ طبع می گوید ، کاهش هورمون استرس یا همان کورتیزول در سالمندان شوخ طبع  از دیگر تحقیقات انجام گرفته است .

به عقیده محققان ، کاهش کورتیزول و  ترشح ناقل های شیمیایی مانند آندروفین در افراد شوخ طبع که در دهه ششم و هفتم زندگی خود به سر می برند ، التهاب و درد ناشی از آن را کاهش داده ، به حفظ قدرت شناختی و افزایش قدرت حافظه کمک کرده و با تنظیم  جریان گردش خون به بهبود عملکرد قبل و عروق و اکسیژن رسانی کمک می کند . سالمندان به دليل فعال بودن حافظه بلند مدت شان،  بيشتر دوست دارند متكلم وحده باشند. و براي شنيدن صحبت هاي اطرافيان كم حوصله هستند. و دوست دارند سريع لب مطلب به‌ آنها تفهيم شود. از اين رو بايد با توجه به شرايط روحي، جسمي، فرهنگي، شخصيتي، سني، جنسيتي و حتي هورموني افراد با آنها شوخي كرد.