سایکو سایبرنتیک و درمان بیماریها

عاطفه کیانی نژاد

کارشناس ارشد روانشناسی بالینی

مغز انسان از نظرانديشه احتياج به كنترل دارد. و فردي كه قدرت كنترل انديشه هايش را پيدا مي كند مي تواند مشكلات رواني خود را حل كند. سایکو سایبرنتیک علم كنترل مغز مي باشد. در سایکو سایبرنتیک اعتقاد بر اين است كه انسان ها مجهز به دو مكانيسم خودكار و سرويس دهنده در مغز هستند. كه بنا به دستوري كه خود فرد به مغزش مي دهد فعال مي شوند.این مکانیسم ها عبارتند از مكانيسم موفقيت و مكانيسم شكست. مكانيسم شكست تركيبي از احساسات منفي و يأس آور است كه مانع رسيدن فرد به هدفش مي شود. با پرداختن به شكست هاي گذشته اين مكانيسم فعال مي‌شود.

مقدمه

تصور يكي از خصوصيات ضروري انسان موفق است. با رشد تصاوير ذهني مثبت كه موجب رفاه بيشتر  مي شود و با ايجاد هدف هاي واقع بينانه و دست يافتني مي توان مكانيسم موفقيت ذهن را فعال كرد.  سايكو سايبرنتيك مي گويد: ذهن انسان ماهيتي خلاق دارد. يعني نظرات را به عمل تبديل مي كند. ذهن بسته به دستوري كه ما به آن مي دهيم فعال وپوياست. وقتي وظيفه اي را به مكانيسم موفقيت خود واگذار مي‌كنيد كار دانشمندي را مي كنيد كه مسايل مختلفي را  در اختيار مغز الكتريكي قرار مي دهد.

سایکو سایبرنتیک چيست؟

واژه ي سایکو سایبرنتیک به اقتباس از دكتر ماكسول مالتز به مفهوم هدايت ذهن خود به سوي هدفي مفيد و سودمند است. سايكو به ذهن و سايبرنتيك در زبان يوناني به معني راننده يا گرداننده است.

سايكو سايبرنتيك يعني روشي كه مي خواهيد توسط آن خود را كنترل و هدايت كنيد.  مفهوم آن اين است كه از موفقيت  دورن براي رسيدن به حرمت  نفس استفاده كنيم و هرگز به احساسات منفي اجازه ورود نمي دهيم.

سایکو سایبرنتیک درانسانها اميد و باور مي كارد. اورا متقاعد مي كند كه مي تواند به هدف هايش برسد و در واقع از اين توان برخوردار است.سايكو سايبرنتيك به زمان حال توجه دارد. شماي امروزي شماي ديروزي نيستيد.درسایکو سایبرنتیک بيماري رواني ناشي از يك عادت ناشايست است. فقط خود فرد مي تواند از عادت بد به عادت مفيد تغيير يابد و تمام انسان ها براي موفق شدن به دنيا آمده اند.

سایکو سایبرنتیک خلاق،ذهن را براي رسيدن به يك هدف بسيج مي كند. تصوير ذهني انسان ازقدرت بي نظيري برخوردار است. اگر در ذهن تصاوير مصيبت بار را زنده كنيم و انسان ها را موجوداتي وحشتناك بپنداريم شانس موفقيت به راستي  كاهش مي يابد. در رسيدن به اهداف و موفقيت ها قدرت تصور بزرگترين نيرويي است كه داريم.يكي از جنبه هاي دستيابي به موفقيت و خوشبختي , خود پذيري است. كسي واقعاً خوشبخت است كه خود را همانطور كه مي باشد مي پذيرد وبه آنچه كه هست راضي است و خود را از ديگران نه برتر بداند و نه حقيرتر.

انسان داراي مكانيسمي هدف جو است.

وقتي فاقد هدف مشخصي باشيم زندگي را پوچ و بي هدف مي بينيم. ما براي غلبه بر محيط، حل مسائل و دستيابي بر هدف آفريده شده‌ايم. بدون داشتن هدف، بدون ميل غلبه بر محيط هرگز به رضايت و خوشبختي نمي رسيم. افرادي كه زندگي را پوچ و بي ارزش مي دانند در واقع منظورشان اين است كه شخصاً هدف با ارزشي ندارند. علم روانشناسي به تصوير ذهني و نقش مهم آن در رفتار انسان معترف بود. اما براي سئوالاتي از قبيل اينكه چگونه تصوير ذهني اثر مي كند و چگونه شخصيت جديد مي آفريند جواب قانع كننده اي نداشت. اغلب اين جواب ها را مي توانيم در علم جديد سايبرنتيك پيدا كنيم. علم نوپاي سايبرنتيك حاصل تلاش فيزيكدانان و رياضي دانان بود نه روانشناسان اما تحولي در روانشناسي ايجاد كرد.

سایکو سایبرنتیک مي گويد مغز انسان داراي مكانيسمي هدف جو است. كه به فرمان ذهن در جهتي كه خود فرد تعيين مي كند به كار مي افتد.اين مكانيسم خود كار هدف جو, كارش شباهت زيادي به مكانيسم هاي الكترونيكي ساخته دست انسان دارد. اما از هر مغز الكترونيكي ساخته دست انسان عاليتر و پيچيده تر است. اين مكانيسم در جهت رسيدن به هدف هايي كه شما برايش در نظر گرفته ايد موفقيت و خوشبختي يا شكست و بدبختي كار مي كند. هدف اين مكانيسم خلاق دست يابي به تصاوير ذهني است. تصوير ذهني ما تعيين كننده هدف هاي ماست.

در طول هر روز هزاران  فکر به ذهن ما می رسد که نیمی از آنها افکار منفی هستند.

این افکار تاثیر مستقیم بر نوع احساس و رفتار ما دارند.افکار و تصاویر ذهنی مثل اسب چابکی هستند که اگر رام و مهار نشود به هر جائی سر می کشد. و این حرکت کنترل نشده آن بعضاً سبب ایجاد عوارض جسمی و روحی در زندگی انسان می شود، در حالیکه با یادگیری نحوه کنترل و هدایت آن د رمسیری هدفدار ، به ابزار قدرتمندی برای رسیدن به اهداف تبدیل می گردد.

این تصاویر علاوه بر تأثیر بر حالات روانی، بر عملکرد فیزیولوژیک بدن نیز مؤثرند. چون هر فکری که به ذهن میرسد ، تفاسیر و تجارب مربوط به آن بلافاصله سبب فعال شدن مراکز عصبی در مغز و ارسال پیام متناسب با آن به تمامی اعضا بدن شده و جسم نیز مطابق با آن واکنش نشان می دهد. ساده ترین مثال در این رابطه تداعی تصویر و فکر میوه های ترش مزه نظیر لیمو است که بلافاصله باعث ازدیاد ترشح بزاق در دهان می گردد.

اما توانائی تصاویر ذهنی بسیار فراتر از اثر گذاری بر پاسخهای جسمی است. تا آنجا که حتی میتواند بر وقایع عالم خارج موثر واقع شده و مسیر آنها را تغییر دهد. از آنجا که تصمیم گیری و انتخاب هدف در ذهن خوداگاه ما به انجام می رسد، افکار مربوط به آن بلافاصله مغز را به فعالیت وا می دارد.

مغز و دستگاه عصبی به مثابه ی یک ماشین جستجوگر هدف بر اساس فرمانهای دریافتی عمل می کند.

اصطلاحاً آنرا Servo – Mechanism می خوانند. یعنی فقط کافی است که فرمان را دریافت کند تا مکانیسم های موفقیت خود بخود  یا ASM در ناخودآگاه براه افتاده و راه رسیدن به هدف را خودش پیدا کند. اما صدور فرمان برای این ماشین تنها از طریق یک واسطه یعنی تصاویر ذهنی امکان پذیر است.

وجود چنین مکانیسم هایی در ذهن  منجر به پیدایش علم تصویرسازی ذهنی خلاق یا سایکو سایبرنتیک شده که یکی از ابزارهای فکری موثر برای افزایش ارتباط با سِروُ مکانیسم مغزی است تا انسان را سریعتر ، سهل تر و با تنش کمتری به اهدافش برساند.

این روش(تصویر سازی ذهنی)یکی از ابزار قوی و برقرار کننده ی نظم در بسیاری از امور است. رهبران بزرگ از جمله بکارگیرندگان آن هستند. آنان امکانات بالقوه و احتمالات را مجسم می کنند و حتی جزئیات نقشه های خود را به دفعات قبل از اجرا در ذهن برنامه ریزی کرده و به تصویر می کشند. با اینکار سِروُمکانیسم مغزی وارد عمل شده و به دلیل اثر فکر بر ماده وقایع عالم خارج را در جهت رسیدن به هدف تعریف شده شکل می دهد.

تقریباً تمام قهرمانان جهان و سایر نخبگان رشته های مختلف در گروه تصویر سازان ذهنی قرار دارند. آنها قبل از انجام هر کار آنرا به تصویر می کشند ، حس می کنند و به تجربه می رسانند. این افراد در واقع از نقطه ی پایان در فکرشان، فعالیت را آغاز می کنند.

تغییر تصاویر ذهنی از طریق تصور خلاق صورت می پذیرد. و در نیمکره راست یعنی محل مفاهیم ، احساسات ، انگیزه ها و تصاویر به انجام می رسد.این بخش با تصاویر ذهنی به نحوی ارتباط برقرار می کند که  مغز را وادار به پذیرش قابلیت دسترسی به هدف می سازد.

اما سایکوسایبرنتیک چگونه با درمان ارتباط پیدا می کند ؟

در علم پزشکی گروهی از بیماریها تحت عنوان بیماریهای روان – تنی وجود دارند. که منشاء آنها افکار منفی و مشغله های ذهنی مخرب هستند. ولی تجلیات آن بصورت بیماری شدید در جسم تظاهر پیدا می کند. گروه وسیعی از بیماریهای پوستی ، اختلالات دستگاه گوارش ، بیماریهای قلبی – عروقی دردهای مزمن و تخریب های بافتی(مثل آرتروز ، دیابت و آرتریت روماتوئید) در این طبقه بندی جای می گیرند. حتی پزشکان معتقدند که بسیاری از انواع سرطان نیز منشاء ذهنی و روانی دارند.

با این رویکرد ، وقتی وجود تصاویر ذهنی و افکار منفی این چنین سبب بروز بیماری می شود ، آیا تغییر و تبدیل آنها به تصاویر مثبت و سازنده نمی تواند بیماری را درمان کند ؟

مسلماً چنین است و چنانکه می بینیم روشهای طبابت روان – تنی با قدمتی چند هزار ساله اثر چشمگیری در درمان بیماریها دارند. این روشها با بهره گیری از اثر متقابل ذهن و جسم، و بر اساس شیوه های قدرتمند اثرگذاری عوامل فکری ، ذهنی و رفتاری بر سلامتی،به درمان بیماری می پردازند.

شکل گیری این روشها مبتنی بر اعتقاد به ارتباط ذهن و جسم و اهمیت ذهن در بهبود بیماری هاست. که به بیش از 2000 سال پیش باز می گردد. هیپوکراتس ، 400 سال قبل از میلاد به نقش جنبه های ذهنی و اخلاقی در درمان بیماریها اشاره می کرد. او باور داشت که درمان تنها زمانی موفقیت آمیز خواهد بود که نقش حالات بیمار ، تاثیر محیط و عناصر درمانی طبیعی در نظر گرفته شود.

سایبرنتیک در روانشناسیک: تجسم هدایت شده (تصویر سازی هدایت شده ی ذهنی)

یکی از شاخه های طب روان – تنی است. که به بیمار می آموزد چگونه از نیروهای خوددرمانی اش برای حفظ و بازیابی سلامتی ، کاهش استرس و افکار منفی استفاده کند. پایه گذاران و مدافعان این روش معتقدند تصاویر ذهنی، یک درمانگر بالقوه در وجود ما هستند. که توان تسکین درد ، تسریع روند بهبودی بیماری و بازیابی سلامتی را دارند. آنها معتقدند  تصاویر ذهنی حتی بر پاسخ به درمانهای داروئی نیز اثر مستقیم دارند. با این وصف ، اگر باور نداشته باشیم که داروئی بر ما اثر دارد ،  حتی در صورت مصرف آن بر ما بی اثر خواهد بود. عکس این قضیه نیز صادق است یعنی اعتقاد به تاثیر یک دارو یا روش بی اثرو مشاهده ی بهبود بیماری . همان چیزی که به آن اثر دارونما یا پلاسبو گفته می شود ومؤید نقش ذهن بر درمان بیماریهاست.

دکتر هربرت بنسون استاد و محقق دانشگاه هاروارد و بنیان گذار موسسه طب روان – تنی در آمریکاست. او طی بیش از سی سال تحقیقات و کار بالینی ، کارآئی روشهای فوق را به اثبات رسانده است. وی معتقد است که وجود تصویری از بهبودی در ذهن بیمار و درمانگر یا آنچه ما نام باور بر آن می نهیم ، عامل درمان بیماریها در %90-50 از موارد است. تحقیقات دانشگاهی و بالینی متعددی نیز در این زمینه به انجام رسیده اند که ذیلاً به برخی از آنها اشاره می کنیم :

1. کاهش عوارض شیمی درمانی و افزابش توان مقابله در بیماران سرطانی – دانشگاه ایالتی اوهایو
2. افزایش فعالیت سلولهای ایمنی موسوم به NKC– دانمارک
3. بهبود عملکرد نوتروفیلهای سیستم ایمنی – دانشگاه ایالتی میشیگان
4. کاهش تواتر ابتلا به زخمهای دهانی – دانشگاه علوم پزشکی Case Western ، اوهایو
5. افزایش فعالیت سلولهای ایمنی ( NKC) در بیماران مبتلا به سرطانهای متاستاتیک
6. تغییر در سیکل ماهیانه و کاهش علائم PMS در زنان 21 تا 40 ساله – بیمارستام عمومی ماساچوست ، بوستون

نکته قابل توجه اینکه کلیه مشاهدات فوق پس از تصویر سازی ذهنی در مورد هدف مورد نظر بوقوع پیوسته اند.

بحث و نتیجه گیری

همانطور که قبلاً نیز اشاره شد گروه وسیعی از بیماریها شامل دردهای مفصلی ، سندرم خستگی مزمن ، فشار خون ، بیماریهای قلبی – عروقی دردهای مزمن ، ناباروری ، سردردهای میگرنی ، دیابت ، سندرم پیش از قاعدگی (PMS) ، و بیماریهای دستگاه گوارش، تحت تاثیر تجسم هدایت شده و ایجاد باور به بهبودی در بیمار ، درمان پذیرند.

حتی در موارد ابتلاء به ایدز و سرطان نیز با افزایش فعالیت سیستم ایمنی می توان به بالا بردن توان مقابله و کاهش علائم کمک کرد. گرچه که گزارشاتی از فروپاشی و ناپدید شدن توده های بدخیم پس از تصویر سازی ذهنی فردی یا گروهی در مورد انهدام تومورهای سرطانی نیز در دست است.

ملاحظه می شود که ذهن اثر قدرتمندی در شفای بیماریها دارد. نظير هر مكانيسم ديگر , مكانيسم خلاق ما از اطلاعات ذخيره شده. يا حافظه براي حل مسايل جاري و نشان دادن واكنش نسبت به موقعيت هاي مختلف استفاده مي كند. به اعتقاد دانشمندان مشهور سايبرنتيك از جمله دكتر نوربرت وينر تا آينده قابل پيش بيني دانشمندان موفق به ساختن يك مغز الكترونيكي قابل قياس با مغز انسان نخواهند بود.اما حتي اگر قرار باشد چنين ماشيني ساخته شود فاقد اپراتور و متصدي خواهد بود.

منابع:

روانشناسی تصویر ذهنی سایکو سایبرنتیک ، ماکسول مالتز، ترجمه قراچه داغی

سايكو سايبرنتيك و خود شکوفایی، ماکسول مالتز، ترجمه قراچه داغی

روانشناسی ارتباط و کنترل  سايكو سايبرنتيك ، ماکسول مالتز، ترجمه جمال زره ساز و بابک شمشیری

1. ^ ‘Welcome to 50Classics.com, ‘Retrieved 2010-03-27.
2. ^ Gray, Michael C.. “Psycho-Cybernetics Book Review”. www.profitadvisors.com. http://www.profitadvisors.com/psychoc.shtml. Retrieved 2008-03-14.
3. ^ ^{a b} ‘Psycho-Cybernetics’ Author; Plastic Surgeon Tries to Heal Inner Scars, Los Angeles Times, November 2, 1973.